Verplicht vaccineren

De eerste werkgever in Nederland wil dat alle kantoormedewerkers weer volledig naar kantoor komen en stelt daarbij de verplichting dat de medewerkers volledig gevaccineerd moeten zijn als ze op kantoor werken.

Verplichtingen van de werkgever

Op grond van de Arbeidsomstandighedenwet hebben werkgevers een zorgplicht voor hun werknemers voor wat betreft het beperken van risico’s bij de uitvoering van hun werkzaamheden. Van een werkgever kan men niet verwachten dat hij veiligheidsgaranties geeft, maar hij moet wel maatregelen treffen waarmee schade in redelijkheid kan worden voorkomen en risico’s beperkt. Eén van die maatregelen is het aanbieden van een vaccin tegen ziektes zoals corona.

Mag een werkgever van een werknemer eisen dat hij zich laat vaccineren tegen corona?

Nederlandse grondwet & Europees verdrag

Werkgevers mogen hun werknemers niet verplichten om zich te laten vaccineren. Ieder mens mag zelf kiezen of hij/zij zich wil laten vaccineren tegen het coronavirus. Dit recht vinden we terug in een tweetal wetten:

• Artikel 11 van de Nederlandse grondwet waarin het recht op onaantastbaarheid van het lichaam staat.
• Artikel 8 van het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens waarin staat dat ieder mens het recht heeft om zelf te beschikken over zijn/haar lichamelijke integriteit. 

Afwijken van dit recht van de mens is alleen mogelijk als deze uitzondering specifiek in de wet is vermeld, dat is hier zondermeer niet het geval. 

Voor het afwegen van het belang van de werkgevers omtrent de zorgplicht tegen de rechten van de werknemers om zich wel of niet te laten vaccineren, zal uit jurisprudentie moeten blijken.

Mogen werkgevers vragen of werknemers gevaccineerd zijn?

Werkgevers mogen hun werknemers niet vragen of ze gevaccineerd zijn. Ook is het niet toegestaan om naar een vaccinatiebewijs te vragen.

De informatie over een vaccinatie is een gegeven over de gezondheid van de werknemers. Dit soort gegevens zijn volgens de AVG bijzondere persoonsgegevens, die je als werkgever niet zonder meer mag verwerken.

Persoonlijk beschermingsmiddel

Er is jurisprudentie waaruit blijkt dat een werkgever, bijvoorbeeld in de gezondheidszorg, het gebruik van een persoonlijk beschermingsmiddel verplicht kan stellen. Het gaat hierbij niet alleen om het risico van de werknemer zelf, maar ook om dat van zijn collega’s en patiënten.

Verplicht vaccineren is in die gevallen een voorwaarde om een functie te kunnen vervullen.   Een weigering tot vaccinatie zou in die gevallen kunnen leiden tot functieongeschiktheid met arbeidsrechtelijke gevolgen.

Arbeidsrechtelijke gevolgen

Indien een ongevaccineerde werknemer een gevaar oplevert voor de gezondheid van zijn collega’s of derden, zoals patiënten, en deze risico’s niet op een andere manier gewaarborgd kunnen worden, zou men de werknemer tijdelijk een ander functie kunnen laten verrichten.

Om iemand te ontslaan omdat hij/zij niet gevaccineerd is, is een wettelijke grondslag nodig.

Op dit moment is er geen enkele wettelijke grondslag die het mogelijk maakt om werknemers te ontslaan als ze niet gevaccineerd zijn.